Podsumowanie konferencji: Rola bibliotek i działów nauki w cyfrowej transformacji uczelni i skutecznym zarządzaniu informacją naukową

PCG Academia wraz z Uniwersytetem Warszawskim, przy wsparciu Wolters Kluwer oraz Wydawnictwa PWN, zorganizowała konferencję „Rola bibliotek i działów nauki w cyfrowej transformacji uczelni i skutecznym zarządzaniu informacją naukową”. Konferencja miała miejsce 18 października 2022 w murach UW.

Partnerami konferencjami byli: Biblioteka Uniwersytecka w Warszawie, Ośrodek Przetwarzania Informacji – PIB, LYRASIS, Wolters Kluwer, IBUK Libra, Forum Akademickie i Centrum Cyfrowe.

Konferencję zainaugurował Prof. Łukasz Sułkowski, Prezes Zarządu PCG Polska, Prorektor Akademii WSB w Dąbrowie Górniczej i Kierownik Katedry Zarządzania Instytucjami Szkolnictwa Wyższego Uniwersytetu Jagiellońskiego. Profesor podzielił się swoimi obserwacjami z procesów transformacji zachodzących na uczelniach, zwłaszcza cyfryzacji. Gości powitała również Anna Wołodko, Dyrektor BUW.

Prezentacja OPI-PIB

Konferencja rozpoczęła się od wystąpienia Małgorzaty Paszkowskiej, Pełnomocnik dyrektora ds. kluczowych projektów i interesariuszy OPI, która przedstawiła prezentację na temat interoperacyjności danych w systemach zarządzania działalnością naukową i badawczą na uczelniach.

Interoperacyjność to zdolność systemu do pełnej współpracy z innymi systemami. Stabilna wizja całej gamy produktów dziedzinowych i konsekwencja w ich wdrażaniu wspiera tę zdolność. Interoperacyjność pozwala na automatyczną i szybką wymianę danych, które wprowadzone raz, mogą być wykorzystywane wielokrotnie do różnych celów i na różnym poziomie: instytucjonalnym, krajowym czy europejskim. To właśnie dzięki interoperacyjności praca, która zajęłaby tygodnie, może zostać zakończona w minuty.

Prelegentka opowiedziała o ekosystemie OPI i o współpracy pomiędzy centralnymi systemami, takimi jak POL-on, PBN, SEDN i RAD-on. Następnie nakreśliła, jak systemy OPI współpracują z lokalnymi repozytoriami oraz przedstawiła umożliwiający tę współpracę API, czyli maszynowy interfejs wymiany danych. Ze względu na znaczne korzyści wynikające z interoperacyjności dla wszystkich stron, OPI kładzie duży nacisk na rozwój API.

Prezentacja MEiN

Łukasz Wawer, Zastępca dyrektora Centrum Transformacji Cyfrowej MEiN, przedstawił zaś koncepcję portalu Ludzie Nauki. Portal pozwoli na stworzenie profilu – wizytówki naukowca, który w jednym miejscu będzie prezentował potwierdzone dane o pełnej działalności naukowej danej osoby. Portal ma być oparty o wielokrotne wykorzystanie raz wprowadzonej informacji do różnych celów (prezentacja dorobku, ewaluacja, granty, ocena okresowa, awans naukowy) oraz interoperacyjność. Celem portalu jest też przeciwdziałanie wykluczeniu cyfrowemu w świecie nauki oraz wspieranie komunikacji pomiędzy naukowcami a biznesem.

Koncepcja portalu zakłada inkorporację rozwiązań już istniejących, czyli systemów pstryk!, inventorum i Nauka Polska. Na portal Ludzie Nauki ma zostać przeniesiony w całości profil naukowca z PBN, planowane jest też zintegrowanie z projektem odznaka+, czyli systemem mikropoświadczeń i certyfikatów. MEiN zakłada także, że przez Ludzie Nauki naukowiec będzie składał oświadczenia do ewaluacji. Projekt jest obecnie w fazie prac koncepcyjnych i analitycznych.

Panel „Wyzwania bibliotek i działów nauki w cyfrowej transformacji uczelni”

Głównym punktem programu była debata o wyzwaniach, z którymi mierzą się biblioteki akademickie i działy nauki. W dyskusji moderowanej przez dr Jolantę Buczek, eksperta PCG Academia, uczestniczyli: Błażej Feret, Centrum Danych i Analiz Strategicznych Politechniki Łódzkiej, Dr Leszek Szafrański, Wicedyrektor Biblioteki Jagiellońskiej ds. zasobów cyfrowych, Dr Anna Wałek, Dyrektor Biblioteki Politechniki Gdańskiej oraz Anna Wołodko, Dyrektor BUW.

Biblioteki muszą dziś oferować nie tylko usługi dla użytkowników, ale i dla samej uczelni. Są to głównie zadania związane z ewaluacją uczelni, których biblioteki nie realizowały jeszcze kilka lat temu. Cyfryzacja i nowe wymagania stawiane przed bibliotekami rodzą dla nich wiele wyzwań.

Za przykład takiego wyzwania Anna Wołodko podała nienadążanie zmian w strukturze organizacyjnej tak bibliotek, jak i uczelni za zmianami w ich otoczeniu, np. nowymi zadaniami, oczekiwaniami interesariuszy. Błażej Feret dodał, że czasem biblioteka w uczelni jest postrzegana bardzo tradycyjnie i nie zawsze „ma szansę zrobić więcej” niż jej podstawowe zadanie dostarczenia publikacji studentom i pracownikom. Prelegent wskazał na potrzebę stworzenia na uczelni odpowiedniej struktury, która obejmie procesy naukowe „od początku do końca”.

Ciekawy przykład takiej struktury podała dr Anna Wałek. Dyrektor podzieliła się swoimi doświadczeniami z pracy w Politechnice Wrocławskiej, gdzie była autorką koncepcji i pierwszym dyrektorem Centrum Wiedzy Naukowo-Technicznej, które połączyło w sobie wszystkie jednostki związane z zarządzaniem wiedzą na uczelni, w tym bibliotekę i dział nauki.

Z kolei dr Leszek Szafrański zwrócił uwagę na technologiczny aspekt transformacji i potrzebę wdrażania systemów zarządzania informacją z udziałem bibliotekarzy. Prelegent podkreślił też, że aktualnie biblioteki muszą nauczyć się funkcjonować jako „usługodawcy informacji”, które to określenie dobrze oddaje rolę współczesnej biblioteki.

Rozmówcy dyskutowali również o tym, jak zorganizować efektywny obieg informacji w uczelni oraz o kompetencjach potrzebnych pracownikom bibliotek i centrów informacji. Pochylili się również nad kwestią współpracy biblioteki z uczelnią oraz sposobami, w jakie biblioteki mogą wesprzeć procesy badawcze i projekty realizowane w uczelni.

Prezentacje PWN, PCG Academia i Wolters Kluwer

Reprezentujący PWN Piotr Kołacz, Menedżer ds. Kluczowych Klientów IBUK Libra, opowiedział zebranym o platformie IBUK Libra – wirtualnej czytelni online – oraz wsparciu, które PWN zapewnia bibliotekom i uczelniom w realizacji ich misji edukacyjnej.

Z kolei Piotr Masalski, Dyrektor Linii Biznesowej PCG Academia, przybliżył zebranym rozwiązanie Sciencecloud, czyli kompletny system do zarządzania nauką w uczelni wypracowany wspólnie z Uniwersytetem Jagiellońskim, Uniwersytetem Warszawskim i Uniwersytetem SWPS. Sciencecloud jest obecnie najszybciej rozwijającym się systemu do zarządzania nauką w Polsce.

Na uczestników czekała również prezentacja Moniki Kulesza-Czupryn, Dyrektor Segmentu Nauka i Szkolnictwo Wyższe w Wolters Kluwer Polska. Ekspert przedstawiła wyniki badań Fundacji Rektorów Polskich i Wolters Kluwer dotyczące m.in. tego, jak uczelnie radzą sobie z cyfryzacją, z jakich technologii wspierających zarządzanie korzystają oraz jak zarządzają dokumentami. Raporty z badań można pobrać bezpłatnie: Szkolnictwo wyższe a technologie (maj 2021) i Nowe technologie w zarządzaniu uczelnią (maj 2022).

Spotkanie użytkowników DSpace

Konferencję zakończyło się spotkaniem polskiej grupy użytkowników repozytorium naukowego DSpace. Gościem specjalnym spotkania był Michele Mennielli, Senior Global Strategist w LYRASIS, organizacji zarządzającej DSpace. W spotkaniu uczestniczyli też przedstawiciele PCG Academia: Piotr Masalski, Dyrektor Linii Biznesowej oraz Anna Warda-Ritzen, Key Account Manager, a także Tomasz Jałukowicz, Dyrektor Działu Administrowania Nauką w Uniwersytecie SWPS. Spotkanie moderował Łukasz Nowak, Wiceprezes Zarządu PCG Academia.

Rozmowy skupiły się wokół najnowszego wydania DSpace 7, które dzięki zastosowaniu aktualnych technologii oraz interfejsu API zapewnia jeszcze więcej funkcjonalności niż kiedykolwiek wcześniej. Uczestnicy spotkania podzielili się dobrymi praktykami w zakresie migracji do najnowszej wersji repozytorium, a eksperci przedstawili case studies polskich uczelni korzystających aktualnie z DSpace oraz odpowiedzieli na pytania.