Rezultaty ewaluacji naukowej za lata 2018-2021 nie są szokujące, jak obawiali się niektórzy, ale przynoszą sporo niespodzianek. Bardzo dobrze wypadły w ewaluacji Instytuty PAN specjalizujące się w naukach przyrodniczych i technicznych. W przypadku dużych uczelni warto uwzględnić dwa kryteria, a mianowicie liczbę ewaluowanych z sukcesem dyscyplin (minimum kategoria B+) oraz strukturę uzyskanych kategorii naukowych (proporcjonalna liczba ocen A+, A i B+). Przyjmując taki, nieco arbitralny, punkt widzenia, największy sukces wśród uczelni publicznych odniosły Politechnika Gdańska i Uniwersytet Warszawski. Dobrze wypadły również inne wiodące uniwersytety kompletne: Uniwersytet Jagielloński, Uniwersytet im. Adama Mickiewicza, Uniwersytet Wrocławski i Uniwersytet Mikołaja Kopernika. Wysoko ocenione zostały też czołowe uczelnie techniczne, tj. Politechnika Wrocławska, Politechnika Warszawska, Akademia Górniczo-Hutnicza oraz Politechnika Krakowska. Wśród uczelni specjalistycznych dobrze wypadły uczelnie artystyczne, a w szczególności Uniwersytet Muzyczny Fryderyka Chopina w Warszawie, Akademia Teatralna w Warszawie oraz Akademie Sztuk Pięknych w Gdańsku i Katowicach. Nieco gorzej ocenione zostały uczelnie medyczne, choć w tej grupie względnie dobrze poradziły sobie Uniwersytety Medyczne w Poznaniu, Białymstoku i Łodzi. Uczelnie ekonomiczne uzyskały słabsze rezultaty, choć względnie najlepiej poradziły sobie Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie oraz Szkoła Główna Handlowa. Wśród Akademii Wychowania Fizycznego najlepiej wypadły szkoły z Poznania, Wrocławia i Katowic. Z kolei wśród uczelni kościelnych najlepszy wynik mają Katolicki Uniwersytet Lubelski, Akademia Ignatianum oraz Papieski Wydział Teologiczny we Wrocławiu. Żadna z uczelni wojskowych nie uzyskała kategorii A+, a stosunkowo najlepiej wypadła Wojskowa Akademia Techniczna.

Interesującym przypadkiem, ze względu na znaczące zmiany w porównaniu z poprzednią parametryzacją naukową, są uczelnie niepubliczne. Niekwestionowanym liderem ewaluacji naukowej jest Uniwersytet SWPS, na drugim miejscu sytuuje się Akademia WSB z Dąbrowy Górniczej, a także Federacja Naukowa WSB-DSW. Ta ostatnia grupa uczelni, a także Federacja Akademii Wojskowych, ilustruje również skuteczne rozwiązanie, wykorzystujące umieszczony w Ustawie 2.0 zapis o możliwości federalizacji w działalności naukowej. W tej grupie prawdopodobna jest utrata przez kilka uczelni statusu akademickiego, ponieważ nie uzyskały kategorii B+ lub wyższej w żadnej dyscyplinie naukowej.

Wyciągając wnioski z ewaluacji naukowej warto wskazać na kilka faktów. Po pierwsze, bardzo znaczna jest dysproporcja pomiędzy przyrodoznawstwem a naukami społecznymi i humanistycznymi. Ilustracją może być przyznanie 5 kategorii A+ w naukach chemicznych, po 3 A+ w naukach biologicznych i fizycznych oraz 2 A+ w astronomii. Natomiast w połowie dyscyplin w obrębie nauk społecznych i humanistycznych nie ma w ogóle kategorii A+. Wyjątkiem jest psychologia, w której są aż 4 kategorie A+. Po drugie, skutecznym rozwiązaniem okazało się zarządzanie nauką. Pozornie wydawałoby się, że tak twórczą działalnością jak badania nie można specjalnie zarządzać. A jednak skuteczna organizacja procesu badawczego, zarządzanie projektami, zbieranie i analiza danych o osiągnięciach, przyciąganie talentów, rozwijanie współpracy międzynarodowej oraz motywowanie naukowców to warunki osiągania sukcesów naukowych przez uczelnie. Ewaluacja naukowa pokazała, że niezbędne jest wspieranie badaczy w działalności naukowej i publikacyjnej, ale jednocześnie stawianie im wymagań. Uczelnie, które pozostawiły wszystkich pracowników akademickich w liczbie N, nie monitorowały postępów publikacyjnych i nie motywowały swoich badaczy, najczęściej słabiej wypadły w porównaniu z innymi jednostkami. Reasumując, kluczową rolę w procesie ewaluacji odegrali liderzy i wdrożone strategie rozwoju naukowego uczelni. W przyszłości najprawdopodobniej skuteczne okaże się wdrożenie systemów zarządzania danymi na temat dorobku naukowego oraz oparcie na nich systemów oceny, motywowania i rozwoju pracowników naukowych.

Pełna tabela wyników ewaluacji działalności naukowej za lata 2017-2021 dostępna tutaj

Istota zarządzania nauką

„Problematyka zarządzania nauką w uczelni opiera się na ewaluacji oraz parametryzacji naukowej. Ewaluacja naukowa to zestaw koncepcji, metod i technik stosowanych do badania, oceniania i pomiaru skuteczności lub jakości działalności naukowej. Ewaluacja może prowadzić do: doskonalenia zarządzania nauką, podejmowania decyzji dotyczących badań, wdrażania programów doskonałości naukowej, porównywania jednostek naukowych lub nawet całych krajowych systemów nauki. Ewaluacja może dotyczyć wielu typów jednostek naukowych. Indywidualni badacze (poziom mikro), zespoły, katedry, instytuty, wydziały, dyscypliny naukowe (poziom mezzo), uczelnie, systemy krajowe (poziom makro). Ewaluacja naukowa może bazować w głównej mierze na: ocenie eksperckiej, miarach scjentometrycznych, połączeniu obu poprzednich elementów. Ewaluacja nauki jest kryterium w tworzonych systemach oceny uczelni, a także oceny pracowniczej, bazujących na danych o przyroście dorobku naukowego. W konsekwencji od wiarygodności i efektywności danych w systemie informacyjnym zależy skuteczne zarządzanie wiedzą.

Zarządzanie nauką może być rozumiane jako systematyczny proces organizowania pracy naukowej, prowadzący do doskonalenia uczelni w zakresie misji badawczej. W tradycyjnym uniwersytecie historycznie trudno było mówić o zarządzaniu nauką, ponieważ był to obszar autonomii badacza, swobody twórczej, gdzie porównania miały charakter środowiskowy, a pomiar efektów nie był możliwy lub w najlepszym razie był bardzo przybliżony. Jednak w miarę wzrostu uczelni, wraz z rozwojem praktyk zarządzania i powszechnymi tendencjami do ekonomizacji i menedżeryzmu, uczelnie zmieniają się i wprowadzają liczne koncepcje, metody i narzędzia zarządzania. Staje się to również dostrzegalne w obszarze pierwszej misji, czyli nauki. Zarządzanie nauką jest możliwe i do rozwiązań heurystycznych, skupionych na twórczości akademickiej, mogą zostać dodane informatyczne i algorytmiczne służące policzalności nauki.

CYTAT POCHODZI Z MONOGRAFII: Ł. Sułkowski, Zarządzanie uczelnią cyfrową, PWN 2022.

Wyniki ewaluacji działalności naukowej za lata 2017-2021

Pełna tabela wyników ewaluacji działalności naukowej za lata 2017-2021 dostępna tutaj

Materiał opracowany na podstawie Uchwały nr 25/2022 Komisji Ewaluacji Nauki z dnia dnia 12 lipca 2022 r. w sprawie podania do publicznej wiadomości uchwały Nr 21/2022 KEN z dnia 9 czerwca 2022 r. oraz uchwały Nr 22/2022 KEN z dnia 14 czerwca 2022 r. oraz Wykazu kategorii naukowych 2022 opublikowanego na https://www.gov.pl/web/edukacja-i-nauka/wyniki-ewaluacji-dzialalnosci-naukowej-za-lata-2017-2021

 

 

Książka jest dostępna w formie papierowej oraz jako ebook w formatach epub i mobi. Zapraszamy na stronę Wydawnictwa PWN: https://ksiegarnia.pwn.pl/Zarzadzanie-uczelnia-cyfrowa,958396737,p.html