Pandemia koronawirusa drastycznie zmieniła rzeczywistość w jakiej funkcjonują uczelnie. Widzieliśmy już niemal całkowite przejście dydaktyki na model zdalny, ale przed nami jeszcze wyzwanie rekrutacji.

Skutkiem pandemii może być zmniejszenie się liczby osób podejmujących lub kontynuujących studia. Badania prowadzone w USA wykazały, że zaledwie jednego na pięciu studentów nie dotknęły przeszkody w studiowaniu spowodowane pandemią, a aż 40% wśród osób, które napotykają komplikacje przewiduje, że nie będzie kontynuowało studiów. Inne badania zaś szacują zmniejszenie się studentów do 30%.

Kwestia liczby osób chętnych na studia i potencjalnego obniżania się zainteresowania studiami płatnymi to jedne z kluczowych wyzwań rekrutacji w pandemii, lecz nie jedyne. Szczególnego znaczenia nabierają też pomoc państwa dla studentów, ułatwienie obiegu dokumentacji w warunkach dystansowania społecznego oraz zapewnienie uczciwych i porównywalnych warunków rekrutacji na studia wobec sytuacji utrudnionych egzaminów maturalnych.

Wyzwaniom tym poświęciliśmy trzeci webinar z cyklu „Uczelnie w czasie epidemii: nowe uwarunkowania i dobre praktyki”. Dyskusję moderował Leszek Lewoc (PCG Academia), a udział w niej wzięli zaproszeni goście:

  • Dr Anna Budzanowska – Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Nauki i Szkolnictwa Wyższego,
  • Zbigniew Marciniak – Przewodniczący Rady Głównej Nauki i Szkolnictwa Wyższego,
  • Grzegorz Mazurek – Prorektor ds. Współpracy Zagranicznej, Akademia Leona Koźmińskiego w Warszawie.


Webinarium otworzyli przedstawiciele organizatorów: Prof. Jerzy Woźnicki, Prezes Fundacji Rektorów Polskich, przybliżył sylwetki panelistów, a Prof. Łukasz Sułkowski (UJ, SAN), Prezes Zarządu PCG Polska, wprowadził uczestników w tematykę spotkania.

Terminy rekrutacji

Istotną różnicą w tegorocznej rekrutacji będzie późniejszy termin, wynikający z przesunięcia matur, których wyniki CKE ogłosi 11 sierpnia. ”Tutaj jesteśmy uzależnieni od Ministerstwa Edukacji, które zmieniło terminy matur. Utrzymanie zasad rekrutacji zgodnej z ustawą w sytuacji, gdy terminy matur poprawkowych przesunięto na 30 września, a rok akademicki startuje 1 października, jest niemożliwe” – komentuje Podsekretarz Stanu Anna Budzanowska.

Prof. Zbigniew Marciniak również uważa, że uczelnie nie mają innego wyjścia niż oparcie rekrutacji o wyniki egzaminów maturalnych. Nie sądzi jednak, aby stanowiło to problem. W opinii Przewodniczącego RGNiSW sierpniowy termin jest wystarczający, ponieważ pozyskanie danych o wynikach maturalnych z systemu trwa zaledwie kilka godzin. „Na razie nie widzę powodu do niepokoju. Według mnie to da się wszystko przeprowadzić tak jak zawsze, tylko że będzie to przesunięte w czasie” – uspokaja Prof. Marciniak.

Zasady rekrutacji

Niepewność zarządzających uczelniami budzi też sprawa zasad rekrutacji: czy można zmienić warunki rekrutacji na ten rok, np. wydłużyć termin rekrutacji?

„Uczelnie mają teraz absolutną autonomię w zakresie rekrutacji. Właściwe tu jest stanowisko KRASP: uczelnie po prostu na polskich maturzystów zaczekają” – powiedziała Podsekretarz MNiSW Anna Budzanowska, zapewniając przy tym, że resort pracuje nad deregulacją przepisów w tym zakresie, tam gdzie tylko jest to możliwe.

Prof. Zbigniew Marciniak popiera poluzowanie reguł, ale przypomina, że zmiana zasad nie może wymuszać na kandydacie zmiany całej ścieżki przygotowań. Maturzyści wybierają przedmioty w oparciu o wymagania rekrutacyjne studiów, na które chcą się ubiegać za rok, stąd nie można diametralnie zmienić tych reguł później, bo postawiłoby to maturzystów w bardzo trudnej sytuacji.

Dostarczanie oryginałów dokumentów przez kandydata

Pozostaje jeszcze kwestia dokumentacji, którą kandydat musi dostarczyć na uczelnię. Podsekretarz Anna Budzanowska wyjaśniła, że MNiSW pracuje nad legislacją w sprawie odstąpienia w rekrutacji od wymagania fizycznego dostarczenia oryginalnych dokumentów przez kandydata, a także trwają prace nad informatyzacją tego procesu.

Prof. Zbigniew Marciniak uważa, że w kwestii dostarczania dokumentów trzeba obserwować zmieniającą się sytuację, bo może okazać się, że w czasie rekrutacji nie będzie już żadnych przeciwwskazań do wizyty studenta w uczelni. „W gorszym przypadku wystarczy, aby student złożył oświadczenie, że deklaruje daną uczelnię jako jedyne miejsce studiów. To jest możliwe w polskim systemie prawnym” – dodaje Przewodniczący RGNiSW.

Rekrutacja studentów zagranicznych

O ile status polskich maturzystów i studentów jest dość zabezpieczony, o tyle pod znakiem zapytania stoi rekrutacja studentów zagranicznych. Dla Akademii Leona Koźmińskiego – wg Rankingu Perspektyw 2. najbardziej umiędzynarodowionej uczelni w Polsce – jest to kluczowe wyzwanie. Jak ALK poradzi sobie z rekrutacją i utrzymaniem studentów międzynarodowych?

Wbrew pozorom, na ten moment zainteresowanie studiami anglojęzycznymi jest bardzo podobne, a nawet lepsze niż w zeszłym roku, powiedział Prof. Grzegorz Mazurek, Prorektor ds. Współpracy Zagranicznej ALK. Kluczowe dla rekrutacji będzie zdaniem prelegenta maksymalne zdigitalizowanie procesu związanego z akceptacją kandydata i przyznania mu statusu studenta.

Ponadto ALK planuje opóźnić start części zajęć, żeby kwestie opóźnionej rekrutacji nie wpłynęły na jakość kształcenia. Uczelnia wprowadza też moduł online ready dla osób, które mogą mieć problem z dotarciem do Polski – symultanicznie będzie prowadzić zajęcia dla studentów obecnych na miejscu, jak i tych nie mogących przybyć do Warszawy.

ALK prowadzi też liczne działania mające na celu utrzymanie dotychczasowych studentów, których odpływ jest nikły: większość studentów zagranicznych z powodów obostrzeń na granicach nie wróciło do domu. Dla zapewnienia ciągłości kształcenia jak najszybciej wdrożono nauczanie zdalne – już w tydzień po ogłoszeniu pandemii wszystkie studia anglojęzyczne były prowadzone online. Uczelnia nie zapomina w tym wszystkim o zadbaniu o dobrostan psychiczny studentów zagranicznych, którzy w tej trudnej sytuacji są sami daleko od domu.

Podsekretarz Anna Budzanowska przypomniała, że w przypadku rekrutacji międzynarodowej MNiSW musi współpracować z Ministerstwem Spraw Zagranicznych i mieć na uwadze reżimy epidemiologiczne wprowadzone przez inne państwa. Z tych powodów zmiany w tym obszarze nie postępują tak szybko jak w przypadku kwestii, które resort nauki może rozwiązać samodzielnie lub z Ministerstwem Edukacji.

Podczas spotkania padło także pytanie, czy planowane są projekty pomocowe dla uczelni lub dla osób chcących rozpocząć studia. Podsekretarz Anna Budzanowska nie mogła dać gwarancji wsparcia finansowego – MNiSW aktualnie nie pracuje nad projektami w tym zakresie, a skupia się na maksymalnym ułatwieniu kwestii proceduralnych, np. nowelizacją zezwalającą, aby 75% studiów mogło odbywać się w trybie zdalnym. MNiSW rozważa także rezygnację z wymogu badań lekarskich na wybrane studia, w tej sprawie resort czeka na wytyczne ze strony Ministerstwa Zdrowia.

W czasie całej debaty mocno i wielokrotnie wybrzmiała teza o zasadzie zaufania: resortu nauki do uczelni i uczelni do kandydatów na studia.

 

Ponadto uczestnicy webinaru mogli być świadkami historycznego momentu: na oczach kamer doszło do podpisania porozumienia o połączeniu Uniwersytetu Opolskiego i Państwowej Medycznej Wyższej Szkoły Zawodowej w Opolu. Porozumienie podpisali rektorzy uczelni: Dr hab. Tomasz Halski (PMWSZ) i Prof. Marek Masnyk (UO). Do połączenia dojdzie 15 lipca. PMWSZ przekształci się w Wydział Nauk o Zdrowiu UO, po czym wraz z Wydziałem Lekarskim UO będzie tworzyć Collegium Medicum, na czele którego stanie wybrany jeszcze przez PMWSZ rektor tej uczelni już na stanowisku prorektora.

 

Webinarium  „Wpływ epidemii na rekrutację na studiach w perspektywie bieżącej i długoterminowej” odbyło się 14 maja 2020 r. w ramach I cyklu „Uczelnie w czasie epidemii: nowe uwarunkowania i dobre praktyki”. Organizatorami cyklu są PCG Academia i Fundacja Rektorów Polskich. Cykl objęty jest patronatami MNiSW, KRASP i Forum Akademickiego. Nagrania ze wszystkich webinariów dostępne są na YouTube na kanale PCG Academia.