Na ostatnim webinarze spotkaliśmy się, by porozmawiać o dostępności cyfrowej na uczelniach, a w szczególności o tworzeniu dostępnych materiałów dydaktycznych i stron internetowych. Gościem specjalnym webinaru był ekspert w zakresie dostępności Piotr Źrołka, Accessibility Expert & UX Strategist, CEO Kinaole, który od 13 lat doradza instytucjom, jak być bardziej dostępnymi. Dyskusję prowadziła Magda Sochacka, Dyrektor Linii Biznesowej w PCG Academia. W drugiej części zaś Anna Warda-Ritzen, ekspert PCG Academia, zaprezentowała rozwiązania Blackboard wspierające dostępność: Ally oraz Ally for Websites.

Dostępność cyfrowa na uczelniach

Choć dostępność jest głównie odpowiedzią na potrzeby osób z niepełnosprawnościami, to w rzeczywistości dotyczy każdego z nas. Treści przygotowane zgodnie ze standardem WCAG usprawniają korzystanie ze stron i materiałów cyfrowych dla wszystkich osób. Jednym z aspektów dostępności, który pomaga nam wszystkim, jest responsywność i mobilność produktów cyfrowych.

Firma Kinaole, której CEO jest Piotr Źrołka, opracowała „Raport dostępności cyfrowej uczelni wyższych w Polsce”. Publikacja przedstawia wyniki badania dostępności na 50 polskich uczelniach na podstawie wytycznych WCAG 2.1 – ogólnie przyjętego standardu dostępności.

Raport wykazał, że na stronach polskich uczelni występują liczne problemy z zawartością nietekstową, tj. elementami graficznymi niosącymi istotną treść. Każda z takich grafik powinna posiadać alternatywę w postaci opisu tekstowego, dostępnego dla czytników ekranów, z których korzystają m.in. osoby niewidome i niedowidzące. O ten podstawowy element dostępności dba zaledwie 1 na 5 uczelni. Opisy alternatywne powinny być też dodawane dla materiałów wideo i audio – zacząć można od dodania napisów.

Same pliki tekstowe również wymagają dostosowania pod kątem dostępności. Należy stosować nagłówki różnego stopnia, by nadać dokumentowi odpowiednią strukturę. Na początku zaś powinien znaleźć się interaktywny spis treści, pozwalający szybko przejść do poszczególnych części tekstu. W przypadku tabel również należy pamiętać o nagłówkach oraz opisach wierszy i kolumn. Kolejny element to zapewnienie odpowiedniego kontrastu na stronie i w plikach, który ułatwi odbiór treści osobom z niepełnosprawnościami.

Wiele osób korzysta z technologii asystujących, takich jak czytniki ekranu lub specjalne klawiatury. Zapewniając dostępność treści umożliwiamy prawidłowe działanie tych technologii, dzięki czemu osoby niepełnosprawne mogą efektywnie korzystać z narzędzi wspierających.

Pamiętajmy też, że materiały dydaktyczne często są wykorzystywane wielokrotnie latami, dlatego tworząc je od razu dostępnymi i uniwersalnymi, oszczędzamy wiele pracy w przyszłości. Warto również podjąć dialog ze studentami niepełnosprawnymi na uczelni oraz poznać ich potrzeby i wyzwania, z którymi mierzą się na co dzień na kampusie.

Jak podkreślił Piotr Źrołka, niezwykle ważne jest, by wykorzystywać narzędzia, które weryfikują automatycznie poziom dostępności, ponieważ człowiek nie jest w stanie sprawdzić i ocenić wszystkich treści regularnie. Narzędzia monitorujące dostępność cyfrową pozwalają zachować ciągłą kontrolę nad zmieniającymi się treściami na stronie i nad publikowanymi na nich nowymi dokumentami.

Jednym z takich narzędzi jest Blackboard Ally. Piotr Źrołka w swojej firmie wykorzystuje Ally do monitorowania dostępności produktów, które dostarcza klientom. Zdaniem prelegenta rozwiązanie Blackboard wśród innych narzędzi wyróżnia się bieżącym sprawdzaniem dostępności i raportowaniem. Ally generuje czytelne, kompleksowe raporty i potrafi automatycznie weryfikować najważniejsze kryteria WCAG, takie jak kontrast, semantyka i wiele więcej. Narzędzie pokazuje też zmiany poziomu dostępności w czasie, np. na przestrzeni roku, co pozwala zmierzyć nasz postęp i ocenić, czy stajemy się bardziej dostępni.

Blackboard Ally i Ally for Websites

W czasie webinaru zaprezentowaliśmy funkcjonalności Blackboard Ally na przykładzie środowiska Open LMS zbudowanego na Moodle. Z Blackboard Ally korzysta ponad 700 uczelni, w tym Uniwersytet Oksfordzki, a w Polsce Wydział Prawa i Administracji Uniwersytetu Jagiellońskiego.

Na platformie e-learningowej wykładowca przy każdym dokumencie w swoim kursie widzi ikonę, wskazującą poziom dostępności. Po kliknięciu na wskaźnik wykładowca otrzymuje szczegółowe informacje na temat wykrytych problemów z dostępnością oraz wskazówki, jak je naprawić wraz z przykładami. Ally wyświetla także informacje o tym, dlaczego dany element jest ważny z perspektywy dostępności, dodatkowo zwiększając świadomość użytkowników w tym zakresie.

Ally dostarcza wykładowcom także raporty dostępności całego kursu, który obejmuje wszystkie treści w kursie. Raport pozwala szybko zorientować się w występujących problemach, wyświetlając pełną ich listę na jednym ekranie. Raport wskazuje też, które treści najbardziej wymagają naszej uwagi oraz podpowiada, które problemy możemy najłatwiej i najszybciej rozwiązać. Raport wyświetla też listę wszystkich dokumentów uszeregowanych wedle poziomu dostępności. Funkcje te ułatwiają wybór, czym zająć się w pierwszej kolejności.

Student zaś zyskuje dzięki Ally możliwość pobrania plików w alternatywnych formatach, takich jak PDF ze znacznikami dla technologii pomocniczej, PDF z OCR, ePub, HTML, BeeLine Reader, elektroniczny brajl czy audio. Lista dostępnych formatów jest kontekstowa i dostosowuje się do formatu oryginalnego dokumentu. Alternatywne formaty generowane są w sposób automatyczny.

Ally oferuje także funkcje dla administracji uczelni oraz administratorów platformy e-learningowej. Mogą oni generować raporty dostępności na poziomie całej uczelni, obejmujące treści z wszystkich kursów na platformie. Raporty umożliwiają łatwe zapoznanie się z poziomem dostępności uczelni zgodnie z listą kontrolną WCAG 2.1.

Dla zapewnienia dostępności stron internetowych służy z kolei rozwiązanie Blackboard Ally for Websites. Pozwala ono monitorować poziom dostępności treści i plików publikowanych na stronach www uczelni. Rozwiązanie również generuje raporty wskazujące wykryte problemy i sposoby ich wyeliminowania. Ally for Websites wyświetla także ikonę na stronie internetowej, która pozwala na pobranie jej treści w alternatywnych formatach.

Serdecznie zapraszamy do kontaktu w przypadku jakichkolwiek pytań oraz jeśli są Państwo zainteresowani dedykowaną prezentacją Blackboard Ally.