Tematem, którym zamknęliśmy konferencję LUMEN 2022, była jakość kształcenia w szkołach wyższych. Pierwszy z dwóch paneli dotykających tej tematyki dotyczył nowoczesnych form kształcenia zarówno studentów, jak i już pracujących osób dorosłych. Dużą część debaty poświęcono mikropoświadczeniom. Krótko poruszono też temat MOOC i kierunków realizowanych we współpracy z partnerami biznesowymi.

Moderatorem debaty był Prof. Marcin Lis, Prorektor ds. studenckich i współpracy z otoczeniem Akademii WSB w Dąbrowie Górniczej. Głos w panelu zabrali praktycy w obszarze innowacji edukacyjnych:

  • Tomasz Jankowski, Learning Architect, Wyższa Szkoła Bankowa w Poznaniu,
  • Ewa Kołodziejczyk, Industry Executive Education, Microsoft,
  • Marta Machalska, Digital Learning Strategist, Prezes Zarządu iPro.

Mikropoświadczenia – czym są, szanse, wyzwania

O microcredentials, czyli mikropoświadczeniach dużo zaczęto mówić w ostatnim roku, lecz sama ich idea narodziła się sporo wcześniej. Mikropoświadczenia powstały w efekcie reagowania na potrzeby rynku pracy i w celu wypełniania luk kompetencyjnych oraz rozwoju zawodowego. Badania przeprowadzone przez Strada Education Network wskazują, że aż 68% osób z wykształceniem wyższym deklaruje zainteresowanie kształceniem bez dyplomu, ale z mikropoświadczeniami i mikrokwalifikacjami.

Ewa Kołodziejczyk podkreśliła, że mikropoświadczenia mogą zapewnić ścieżkę edukacji dla osób, które chcą rozwijać swoje umiejętności, a nie mogą lub zwyczajnie nie chcą podejmować np. studiów podyplomowych. „Chodzi o to, żeby każdy z nas mógł wybrać taką formę kształcenia, która na dzisiaj, w naszej obecnej sytuacji, pomoże spełnić nasze cele edukacyjne”, mówiła prelegentka. Jej zdaniem, mikropoświadczenia świetnie wypełniają lukę pomiędzy ukończeniem szkoły średniej a zatrudnieniem oraz stanowią dużą szansę dla wszystkich chcących się uczyć, w szczególności osób z grup nieuprzywilejowanych.

Mikropoświadczenia wyróżnia to, że rzeczywiście dają one gotowość do pracy i są szybsze do zdobycia, co ma znaczenie na dynamicznie zmieniającym się rynku. Obecnym zagrożeniem w tym obszarze jest brak standaryzacji mikropoświadczeń. Mogą być one wydawane przez różne podmioty publiczne i prywatne, a ich jakość może być różna.

Problem jest już adresowany na poziomie rozwiązań systemowych. Do 2025 ma powstać European Education Area, gdzie mikropoświadczenia wskazano jako element, który będzie musiał pojawiać się w ramach działań z obszaru polityk społecznych, pracy i edukacyjnych. Uczelnie powinny więc być na to przygotowane. W Polsce zaś Instytut Badań Edukacyjnych wprowadził projekt Cyfrowa Odznaka+.

Indywidualne rachunki szkoleniowe oraz efektywność nowych form kształcenia

Studia formalne to tylko niewielka część naszego uczenia. W znacznej mierze uczymy się od współpracowników oraz za pomocą technologii. Dużą szansę Tomasz Jankowski upatruje w połączeniu mikropoświadczeń ze studiami. Uczelnie mogłyby wydawać mikropoświadczenia w przedmiotach, które realizują. Zbierane one byłyby w ramach tzw. indywidualnych rachunków szkoleniowych, zalecanych przez Radę Europejską. Rachunki te służą do gromadzenia i prezentowania mikropoświadczeń w postaci cyfrowej, czyli odznak (badges). Możemy myśleć o nich jak o cyfrowej teczce potwierdzeń uzyskanych przez nas umiejętności.

Wyzwanie leży przed dostawcami platform e-learningowych w zakresie dostosowania ich do obsługi mikropoświadczeń i wymiany danych ze wspomnianymi rachunkami szkoleniowymi. Takie prace są już prowadzone, np. powstał standard Experience API.

Tomasz Jankowski podkreślił, że dla efektywności tego typu nowoczesnych form kształcenia istotna jest zastosowana metodyka. Proces dydaktyczny musi być projektowany z zastosowaniem odpowiednich metod nauczania, z dbałością o realne konteksty (pokazujące możliwości zastosowania wiedzy w realnych sytuacjach), z uwzględnieniem informacji zwrotnych i bez zapominania o obciążeniu poznawczym. Kluczowe jest też rozłożenie procesu uczenia się w czasie.

Wszystkim chcącym dowiedzieć się więcej na ten temat prelegent poleca lekturę raportu Does elearning work? What the scientific research says! autorstwa Willa Thalheimera (dostępny bezpłatnie online).

Ekspert zgadza się również, że dla jakości mikropoświadczeń ważna jest standaryzacja i ujednolicenie. Standaryzacja wraz z renomą instytucji wydającej mikropoświadczenie są decydujące dla uznawalności mikropoświadczeń w rozmaitych organizacjach.

MOOC jako sposób na lifelong learning

Własne mikropoświadczenia wydają także platformy MOOC takie jak edX. MOOC, czyli masowe otwarte kursy online, tak samo jak wszelkie mikromoduły dają ogromny potencjał zwiększania wiedzy i podnoszenia kompetencji. Marta Machalska wskazała, że MOOC mogą wspomóc lifelong learning i być efektywnym narzędziem rozwoju.

Oczywiście, warunkiem koniecznym do efektywności MOOC jest chęć rozwijania się. Prezes podzieliła się doświadczeniami z rynku szkoleń i rozwoju osób dorosłych. Z licznych rozmów prelegentki z m.in. działami HR wynika, że tym, czego młodym ludziom (zwłaszcza świeżym absolwentom) brakuje, jest umiejętność uczenia się.

Kluczowa jest rola świadomego przygotowania studentów do lifelong learning, motywowania do samorozwoju oraz pokazywania im różnych form, narzędzi i technik uczenia się, w tym możliwych dzięki nowoczesnym technologiom MOOC i mikropoświadczeń.